Arbitraj alım satımı, bir varlığın farklı piyasalardaki fiyat farklılıklarından yararlanarak kâr elde etmeyi amaçlayan bir yatırım stratejisidir. Diğer bir deyişle, yatırımcılar varlığı bir piyasada daha düşük bir fiyattan satın alır ve farklı bir piyasada daha yüksek bir fiyattan satar. Düşük alış fiyatı ile yüksek satış fiyatı arasındaki fark yatırımcının kârıdır.
Arbitraj kavramı, geleneksel finans piyasalarında uzun yıllardır var olmuştur, ancak kripto para piyasasında 7/24 işlem yapılabiliyor olması, arbitraj alım satımı için daha da fazla fırsat sunmaktadır. Arbitraj alım satımının, düşük risklere ve düşük getirilere sahip olduğuna dikkat etmek önemlidir. Genel olarak, arbitraj alım satımı kârlı olabilir, ancak farklı alım satım piyasaları arasındaki fiyat farklılıkları genellikle minimum düzeydedir. Bu nedenle, arbitraj alım satımı yalnızca büyük bir sermaye söz konusu olduğunda kârlı olabilir.
Arbitraj alım satım türleri genel olarak aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
2.1 Borsalar Arası Arbitraj
Borsalar Arası Arbitraj, bir varlığın bir borsada daha düşük bir fiyattan satın alınması ve başka bir borsada daha yüksek bir fiyattan satılmasını ifade eder. Örnek olarak BTC'yi ele alırsak, farklı borsalardaki fiyatlar benzer olsa da, genellikle fiyat tutarsızlıkları bulunur. Belirli bir anda A borsasındaki fiyat B borsasındaki fiyattan düşükse, yatırımcı A borsasından alış yapıp ardından B borsasında satış yapabilir. Fiyat farkından elde edilen kâr, işlem ücretlerini karşılamaya yetiyorsa, arbitraj alım satımı başarılı olmuş demektir.
2.2 Faiz Oranı Arbitrajı
Kripto para borç verme piyasasında yatırımcılar, farklı platformlar arasındaki faiz oranı farklılıklarından yararlanarak faiz oranı arbitrajını da tercih edebilirler. Örneğin, yatırımcılar bir platformda daha düşük faiz oranıyla borç alabilir ve ardından bu fonları başka bir platformda daha yüksek faiz oranıyla borç verebilir ve böylece oran farkından faiz geliri elde edilebilir.
2.3 Üçgen Arbitraj
Üçgen arbitraj, kripto para piyasasında yaygın olarak kullanılan bir arbitraj stratejisidir. Kâr elde etmek için belirli üç işlem çifti arasındaki fiyat farklılıklarından yararlanmayı amaçlar. Örneğin, bir yatırımcı, BTC/USDT, BTC/ETH ve ETH/USDT işlem çiftlerini kullanarak kâr elde edebilir. Önce BTC satın almak için USDT kullanır, ardından ETH satın almak için BTC kullanır, ve son olarak elindeki ETH'yi tekrar USDT'ye çevirir. Bu üç işlem çifti arasında fiyat farklılıkları bulunuyorsa, bu durumdan bir arbitraj fırsatı doğar.
2.4 Nakit ve Taşıma Arbitrajı
Nakit ve taşıma arbitrajı, nakit (spot) piyasası ile vadeli işlem piyasası arasındaki fiyat farklılıklarından yararlanan bir arbitraj stratejisidir. Örneğin, vadeli işlem fiyatı spot fiyatından yüksek olduğunda, bir yatırımcı spot piyasadan kripto para satın alabilir ve aynı anda vadeli işlem piyasasında aynı miktarda sözleşme için short işlem açabilir. Fiyat farkı daraldığında veya vadeli işlem sözleşmesinin vadesine yaklaşıldığında, yatırımcı pozisyonları kapatabilir ve kâr elde edebilir.
Yukarıda birkaç yaygın arbitraj stratejisi türünden bahsedilmiştir. Ancak, yatırımcıların birden fazla piyasada fiyat farklılıkları araması gerektiğinden, manuel olarak arbitraj fırsatları bulmanın çok zaman alabileceğini belirtmek önemlidir. Arbitraj alım satım botları gibi finansal yeniliklerin ortaya çıkmasıyla birlikte, artan sayıda yatırımcı, arbitraj fırsatlarını verimli bir şekilde belirlemek ve yürütmek için robotları ve otomatik algoritmaları kullanmaktadır.
Yatırımcılar arbitraj alım satımından potansiyel olarak kâr elde edebilirken, arbitraj fırsatlarının kârlılığını etkileyebilecek çeşitli etmenler de bulunur.
Arbitraj alım satımını doğrudan etkileyen en önemli etmen işlem farkıdır. İşlem farkı, bir emrin beklenen fiyatı ile emrin fiilen gerçekleştirildiği fiyat arasındaki farkı ifade eder. Arbitraj alım satımı tipik olarak zaten düşük kâr marjlarına sahiptir ve işlem farkı meydana gelirse, yatırımcıların amaçladıkları kârın bir kısmını veya tamamını kaybetmelerine neden olabilir. Arbitraj alım satım botları veya otomatik programlar kullanmak bu sorunu etkili bir şekilde çözebilir.
Arbitraj alım satımını etkileyen diğer bir etmen de zamanlamadır. Kripto para birimleri 7/24 alınıp satılabilir ve önemli fiyat dalgalanmaları olasılığı bulunur. Arbitraj alım satımı gerçekleştirmeden önce, piyasadaki en iyi fırsat çoktan kaçırılmış olabilir. Ek olarak, yatırımcılar blok zinciri ağlarının tıkanması sorunuyla karşılaştığında zamanlama kritik olabilir. Ağ tıkanıklığı sırasında alış veya satış emirlerinin işleme alınmasını beklemek, kârlı arbitraj fırsatlarının kaçırılmasına neden olabilir.
Ayrıca, işlem ücretlerinin maliyeti de borsalar arası arbitrajı etkileyebilecek bir diğer önemli etmendir. Genel olarak borsalar, piyasa alıcı işlem ücretlerine sahip olabilir. Bu da, dolaylı olarak potansiyel arbitraj kârlarının azalmasına neden olur. Diğer borsaların aksine, MEXC spot alım satımda çok düşük bir işlem ücretine sahiptir.
Diğer kripto para birimi yatırım stratejileriyle karşılaştırıldığında, arbitraj alım satımı, nispeten düşük riskli olan kâr potansiyeli nedeniyle birçok yatırımcı tarafından rağbet görür. Bununla birlikte, arbitraj alım satımı, kontrol edilemeyen etmenler olan ve yine de kayıplara yol açabilen işlem farkı ve zamanlama sorunları gibi dezavantajlara da sahiptir. Bir arbitraj alım satımı stratejisi belirlemeden önce durum tespiti yapmanız ve risk toleransınızla en uyumlu olan arbitraj yaklaşımını dikkatlice seçmeniz önerilir.