Khi thị trường tiền mã hoá phát triển, các thủ đoạn của kẻ gian và những người thao túng thị trường cũng ngày càng tinh vi hơn. Để bảo vệ người dùng và duy trì tính minh bạch của thị trường, các sàn giao dịch tiền mã hoá buộc phải liên tục nâng cấp hệ thống kiểm soát rủi ro và bảo mật. Tuy nhiên, điều này luôn đi kèm với một thách thức lâu dài: nếu các quy tắc kiểm soát rủi ro quá nghiêm ngặt, tỷ lệ cảnh báo sai sẽ tăng lên, ảnh hưởng đến người dùng hợp pháp. Ngược lại, nếu quy tắc quá lỏng lẻo, các đối tượng xấu sẽ dễ dàng vượt qua.
Báo cáo bảo mật và kiểm soát rủi ro quý 3/2025 của MEXC cho thấy mức độ phức tạp ngày càng tăng của bài toán cân bằng này:
Đã phát hiện và chặn 45,513 nỗ lực gian lận có tổ chức, góp phần giảm đáng kể các hành vi thao túng thị trường có tổ chức.
Tỷ lệ vi phạm tại khu vực Đông Nam Á giảm 59% sau khi tăng cường xác minh rút và cải thiện khả năng phát hiện tài khoản liên kết đáng ngờ, trong đó Indonesia giảm đến 72%.
Tại thị trường CIS, việc triển khai phân tích mô hình giao dịch nâng cao giúp giảm 31% các hành vi thông đồng đa tài khoản và chênh lệch giá bất hợp pháp.
Độ chính xác của KYC tăng mạnh, đặc biệt trong việc ngăn chặn hành vi giả mạo danh tính bằng Deepfake.
Khoảng $900,000 tài sản người dùng đã được khôi phục nhờ theo dõi trên chuỗi và phối hợp với cơ quan thực thi pháp luật.
Những kết quả này cho thấy vai trò thiết yếu của các công cụ kiểm soát rủi ro hiện đại trong việc bảo vệ người dùng và duy trì một môi trường giao dịch lành mạnh. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra nhiều câu hỏi: nếu người dùng tuân thủ, vì sao vẫn bị gắn nhãn rủi ro? Hệ thống kiểm soát rủi ro được cấu trúc và vận hành như thế nào?
Việc tài khoản bị hạn chế có thể gây khó chịu, đặc biệt khi không có hành vi vi phạm rõ ràng nào. Những tình huống như vậy được gọi là cảnh báo sai, tức là hành vi của người dùng trông giống với các mô hình rủi ro đã xác định trước dù thực tế không hề vi phạm.
Điều này xảy ra do hai nguyên nhân chính: thiết kế bảo thủ của hệ thống bảo mật và giới hạn công nghệ phát hiện hiện tại.
Các nền tảng giao dịch tiền mã hoá phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng nếu bỏ sót một vụ rửa tiền hoặc gian lận lớn. Chỉ một sơ suất cũng có thể dẫn đến rủi ro pháp lý, tổn hại danh tiếng và thiệt hại cho người dùng.
Để tránh điều này, các sàn giao dịch thiết lập hệ thống kiểm soát rủi ro với độ nhạy cao một cách có chủ đích, ưu tiên rà soát các trường hợp đáng ngờ thay vì để mối đe dọa thực sự lọt qua. Giống như một thiết bị báo khói có thể kêu chỉ vì khói nhẹ trong bếp, hệ thống đặt ưu tiên bảo vệ người dùng lên hàng đầu, dù đôi khi điều đó gây bất tiện cho các nhà giao dịch tuân thủ.
Mỗi sàn giao dịch sẽ điều chỉnh mức độ nhạy của hệ thống tuỳ theo tệp người dùng, hồ sơ thanh khoản và phạm vi tuân thủ quy định. Độ nhạy càng cao thì bảo mật càng mạnh, nhưng đồng thời khả năng xảy ra cảnh báo sai cũng tăng lên.
Vì sao các giao dịch bình thường đôi khi vẫn bị hệ thống đánh dấu là đáng ngờ?
Các chiến lược giao dịch nâng cao đôi khi có thể tạo ra mô hình dữ liệu tương tự với hành vi bị xem là rủi ro. Ví dụ, một nhà giao dịch chuyên nghiệp thực hiện các giao dịch với tần suất cao có thể không khác biệt gì so với bot tự động thao túng thị trường. Tương tự, người dùng thực hiện chênh lệch giá nhanh trên nhiều cặp giao dịch có thể tạo ra hoạt động trông giống với kỹ thuật phân lớp giao dịch (layering),vốn thường liên quan đến hành vi rửa tiền.
Các công cụ kiểm soát rủi ro ứng dụng học máy có thể phát hiện mô hình với độ chính xác cao, nhưng không phải lúc nào cũng phân biệt được hành vi có chủ đích. Khi hành vi hợp pháp trùng khớp với các tham số trong mô hình rủi ro, hệ thống sẽ chọn hướng an toàn và tạm thời hạn chế tài khoản.
Để giảm gián đoạn không cần thiết đối với người dùng hợp pháp, các sàn giao dịch tiền mã hoá hàng đầu liên tục cải tiến cả công nghệ lẫn quy trình vận hành. Các mô hình học máy tiên tiến giúp tăng độ chính xác và giảm cảnh báo sai, trong khi quy trình KYC và AML được tinh gọn, kết hợp với kênh khiếu nại riêng, cho phép người dùng nhanh chóng xác minh danh tính và khôi phục quyền truy cập tài khoản.
Mục tiêu rất rõ ràng: bảo vệ người dùng và thị trường mà không cản trở giao dịch hợp pháp.
Việc cân bằng giữa bảo mật và trải nghiệm người dùng là một thách thức dài hạn.
Để đạt được sự cân bằng này, cần liên tục cải tiến. Dựa trên triết lý "Người dùng trên hết", MEXC đã ra mắt một khung kiểm soát rủi ro thế hệ mới, được xây dựng dựa trên phản hồi từ các nhà giao dịch, chuyên gia trong ngành và đối tác tổ chức.
Thay đổi lớn nhất là chuyển từ phản ứng bị động sang phòng ngừa rủi ro chủ động, ngăn chặn mối đe doạ từ sớm đồng thời giảm thiểu gián đoạn đối với người dùng hợp pháp.
Nâng cấp này tập trung vào bốn lĩnh vực chính:
Cấp quyền truy cập API hợp lệ thay cho hạn chế hàng loạt đối với giao dịch tự động
Cơ chế xét duyệt độc lập từ bên thứ ba nhằm đảm bảo việc ra quyết định công bằng và minh bạch
Kênh CSKH ưu tiên về kiểm soát rủi ro
Quy trình tuân thủ rõ ràng hơn, bao gồm giới hạn tối đa 180 ngày cho các trường hợp hạn chế tài khoản
Dưới đây là phân tích chi tiết về nâng cấp trong 4 lĩnh vực trên:
Giao dịch tự động và giao dịch tần suất cao có thể cải thiện thanh khoản, nhưng nếu không được kiểm soát, chúng cũng tạo điều kiện cho hành vi lạm dụng thị trường.
Thay vì cấm toàn bộ giao dịch tự động, MEXC đã chuyển sang mô hình cấp phép có điều kiện. Các nhà giao dịch định lượng và đội ngũ tạo lập thị trường đã được duyệt sẽ được khôi phục quyền truy cập API thông qua hệ thống quản lý và cấp quyền rõ ràng.
Cách tiếp cận này mang lại nhiều lợi ích chính: tăng cường thanh khoản, cải thiện tốc độ khớp lệnh cho người dùng phổ thông mỗi ngày, tích hợp quy trình sàng lọc rủi ro ngay từ bước đăng ký, và tập trung vào phòng ngừa thay vì xử lý hậu quả sau sự cố. Đây chính là cách áp dụng quản lý rủi ro chủ động trong thực tiễn, loại bỏ các đối tượng có khả năng gây hại ngay từ trước khi tham gia vào hệ thống.
Nhằm tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong các quyết định kiểm soát rủi ro, MEXC triển khai ủy ban xét duyệt độc lập bao gồm các chuyên gia trong ngành và tổ chức bên thứ ba.
Mô hình này đảm bảo quy trình khiếu nại được đánh giá một cách khách quan, quyết định được đưa ra minh bạch và nhất quán, và sàn giao dịch tránh được xung đột lợi ích bằng cách không đóng vai trò vừa là người chơi vừa là trọng tài.
Đối với người dùng, điều này đồng nghĩa với việc mỗi hành động kiểm soát rủi ro đều có lý do rõ ràng, có thể xem xét lại và được đánh giá độc lập.
Trải nghiệm người dùng đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng lòng tin và uy tín thương hiệu. Nhằm giảm thiểu bất tiện cho người dùng bị ảnh hưởng bởi cảnh báo sai, MEXC hiện cung cấp kênh hỗ trợ ưu tiên về kiểm soát rủi ro, được theo dõi bởi các quản lý cấp cao trong bộ phận CSKH.
Phương án này giúp đẩy nhanh quá trình xác minh danh tính, đảm bảo trao đổi rõ ràng và khôi phục quyền truy cập tài khoản nhanh chóng. Với tỷ lệ cảnh báo sai hiện đã dưới 0.1%, sự kết hợp giữa mô hình rủi ro được cải tiến và kênh hỗ trợ chuyên biệt giúp giảm gián đoạn và giải quyết vấn đề nhanh hơn cho người dùng.
MEXC cũng đã tối ưu hóa quy trình tuân thủ liên quan đến hành vi thao túng thị trường và vi phạm quy định. Thời gian hạn chế tài khoản tối đa được rút ngắn còn 180 ngày, giúp quy trình trở nên rõ ràng và có thể dự đoán trước mà vẫn đảm bảo hiệu lực thi hành.
Thời hạn hạn chế ngắn hơn nhưng vẫn đủ để nộp các báo cáo SAR và STR, tiến hành quy trình thẩm định nâng cao (EDD) và phối hợp đầy đủ với cơ quan quản lý và cơ quan thực thi pháp luật.
Song song đó, MEXC tiếp tục đầu tư thêm nguồn lực vào việc giám sát liên tục và phát hiện sớm, nhằm duy trì môi trường giao dịch minh bạch và công bằng.
Đợt nâng cấp mới nhất của MEXC trải rộng trên cả công nghệ, quản trị và hỗ trợ người dùng, thể hiện rõ sự chuyển hướng sang mô hình quản lý rủi ro chủ động và lấy người dùng làm trung tâm.
Với các nhà giao dịch, điều này đồng nghĩa với mức độ bảo vệ cao hơn, ít gián đoạn hơn và tốc độ xử lý nhanh hơn khi phát sinh sự cố. Đối với sàn giao dịch, đây là cam kết dài hạn về tính minh bạch, công bằng và toàn vẹn thị trường, là những yếu tố cốt lõi tạo nên lòng tin từ người dùng.
MEXC luôn khẳng định rằng nền tảng vững chắc nhất cho bất kỳ sàn giao dịch tiền mã hoá nào không chỉ nằm ở công nghệ hay thanh khoản, mà chính là niềm tin mà người dùng đặt vào tính bảo mật, công bằng và khả năng dự đoán của hệ thống. Chính niềm tin này là động lực cho mọi cải tiến trong kiểm soát rủi ro.