Lightning Network là một giải pháp có khả năng mở rộng được xây dựng dựa trên Bitcoin, cho phép người dùng nhanh chóng gửi và nhận số lượng nhỏ Bitcoin với mức phí tối thiểu. Nói một cách đơn giản, Lightning Network hoạt động như một giải pháp Layer 2 cho mạng Bitcoin.
Lightning Network tiến hành xử lý giao dịch off-chain, chỉ có kết quả giao dịch cuối cùng được xác nhận trên blockchain. Điều này nâng cao hiệu quả giao dịch của mạng Bitcoin, cho phép người dùng hoàn tất thanh toán với chi phí giảm và tốc độ nhanh hơn.
Native network của Bitcoin chỉ có thể xử lý khoảng 7 giao dịch mỗi giây, trong khi hệ thống thanh toán điện tử hàng ngày có thể xử lý hàng chục nghìn giao dịch mỗi giây. Điều này khiến trải nghiệm thanh toán trong native network của Bitcoin ở dưới mức trung bình. Trái lại, Lightning Network thực hiện các giao dịch off-chain và xác nhận kết quả cuối cùng trên blockchain, giúp tăng đáng kể tốc độ giao dịch.
Phí giao dịch Bitcoin tuân theo mô hình đấu thầu cạnh tranh. Người dùng phải trả một khoản phí nhất định cho mỗi giao dịch và người khai thác sẽ ưu tiên và xử lý các giao dịch dựa trên mức phí được cung cấp. Các giao dịch có mức phí cao hơn sẽ được ưu tiên, trong khi những giao dịch có mức phí thấp hơn sẽ được xử lý sau. Điều này có nghĩa là trong thời gian tắc nghẽn trên mạng Bitcoin, người dùng có thể phải trả phí cao hơn để giao dịch của họ được thực hiện kịp thời. Trước đây, phí giao dịch trung bình trên mạng Bitcoin đã lên tới $60 và năm nay, do sự phổ biến của token BRC-20, phí trung bình đã nhanh chóng vượt qua $30.
Do tốc độ giao dịch chậm và phí giao dịch cao trên native network của Bitcoin, việc sử dụng Bitcoin để thanh toán hàng ngày không hiệu quả về mặt chi phí. Tuy nhiên, Lightning Network đã thay đổi điều đó. Trên Lightning Network, phí giao dịch khi giao dịch $100 sẽ không vượt quá 1 cent, giúp giảm đáng kể chi phí giao dịch và biến Bitcoin trở thành một lựa chọn khả thi cho thanh toán hàng ngày.
Thanh toán hàng ngày thường liên quan đến các giao dịch nhỏ và thường xuyên. Trong ba tháng qua, phí giao dịch trung bình trên mạng Bitcoin đã dao động quanh mức $2. Khi chi phí có thể vượt quá giá của token bạn mua, Bitcoin sẽ trở thành một lựa chọn thanh toán không thực tế.
Lightning Network giảm đáng kể phí giao dịch, khiến tác động của phí đối với giá mua của bạn là không đáng kể. Điều này làm giảm ngưỡng sử dụng Bitcoin trong các giao dịch.
Lightning Network hoạt động thông qua các kênh thanh toán, nơi người dùng thiết lập các kênh thanh toán ngang hàng để hình thành Lightning Network.
Để thực hiện giao dịch, cả hai bên thiết lập kênh thanh toán với nhau bằng cách gửi tài sản từ giao dịch ban đầu đến địa chỉ đa chữ ký. Địa chỉ đa chữ ký này được quản lý bằng khóa riêng của cả hai bên và yêu cầu chữ ký của họ để tạo giao dịch mới.
Ví đa chữ ký này đóng vai trò là nhân bản của lịch sử tài sản. Các giao dịch do cả hai bên tạo ra sẽ được lưu lại trong bản sao này. Khi kênh bị đóng, kết quả được lưu trong bản sao sẽ được phát lên blockchain để xử lý lần cuối và số dư còn lại được lưu lại trên blockchain.
Hãy minh họa điều này bằng một ví dụ đơn giản:
A và B muốn giao dịch qua Lightning Network. Để làm được điều này, trước tiên họ phải thiết lập kênh thanh toán và lưu trữ tài sản trong ví của kênh thanh toán này. Ví được quản lý chung bằng khóa riêng của cả A và B và chỉ có thể được mở khi có xác nhận của cả hai bên.
Như đã đề cập trước đó, ví đa chữ ký đóng vai trò là bản sao lịch sử tài sản. Lịch sử giao dịch giữa A và B được lưu trữ trong bản sao này. Khi A và B không còn tham gia giao dịch và chọn đóng kênh thanh toán giữa họ, kết quả giao dịch cuối cùng giữa A và B sẽ được gửi lại mạng Bitcoin để xác nhận.
Bây giờ, hãy giới thiệu một kịch bản phức tạp hơn một chút bằng cách giới thiệu một người tham gia mới, C.
A và B muốn giao dịch qua Lightning Network, nhưng trong trường hợp này, giữa họ không thiết lập Lightning Network. Tuy nhiên C có kênh thanh toán riêng với cả A và B.
Trong tình huống này, A và B có thể định tuyến giao dịch từ A đến C rồi từ C đến B, với C đóng vai trò trung gian. Mặc dù A và B không thể giao dịch trực tiếp, nhưng nhờ trung gian C, A và B không cần phải xây dựng kênh thanh toán mới.
Cốt lõi vẫn là giao dịch giữa A và B, nhưng được hoàn thành nhờ hỗ trợ của C, do đó C được phép đặt và thu một khoản phí routing nhất định để hỗ trợ hoàn thành giao dịch giữa A và B.
4.1 Chi phí tham gia: Việc tham gia vào Lightning Network cần một số chi phí nhất định, hơn nữa chi phí khá cao, nên quá trình chuyển tiền vào Lightning Network rất tốn kém.
4.2 Vấn đề về thanh khoản: Nếu đối tác của bạn không có số dư trong kênh, bạn sẽ không thể nhận hoặc thực hiện thanh toán. Mặc dù các nhà cung cấp dịch vụ Lightning Network chuyên dụng hiện đang giải quyết vấn đề thanh khoản này nhưng lại phát sinh ra các vấn đề tập trung tiềm ẩn.
4.3 Dễ bị tấn công: Các kênh thanh toán, ví và giao diện lập trình ứng dụng (API) đều dễ bị tấn công bởi hacker.
Bất chấp những hạn chế hiện có, Lightning Network vẫn tiếp tục phát triển nhanh chóng. Tính đến thời điểm hiện tại, có hơn 16,000 node Lightning Network, việc quảng bá và phổ biến đã đóng góp đáng kể cho các khoản thanh toán và lĩnh vực xã hội.
Dự án xã hội Damus hỗ trợ các tính năng thanh toán và thưởng của Lightning Network. Nền tảng thanh toán kỹ thuật số Strike, phối hợp với Shopify, Blackhawk Network và NCR, đã thiết lập hệ thống thanh toán Bitcoin cho phép người bán nhanh chóng nhận USD sau khi khách hàng thanh toán bằng tiền mã hóa. Sau khi El Salvador công nhận Bitcoin là hợp pháp, Lightning Network đã được quảng bá để sử dụng tại quốc gia này.