Genellikle " dünyanın bilgisayarı" olarak anılan Ethereum, akıllı sözleşmeler olarak bilinen programların çalıştırılabildiği açık kaynaklı, küresel olarak merkeziyetsiz bir bilgi işlem altyapısıdır.
Ethereum, sistemin durumunu senkronize etmek ve saklamak için blok zincirini kullanır ve program çalıştırma esnasında tüketilen kaynakları ölçmek ve dağıtmak için Ether'den (ETH) faydalanır.
Ethereum, geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamalar (DApps) oluşturmaları için güvenli bir platform sağlar ve ekonomik işlevsellik sunar. Ethereum, yüksek kullanılabilirlik, denetlenebilirlik, şeffaflık ve tarafsızlık gibi özellikler sunarken, sansürü, üçüncü taraf müdahalesini ve karşı taraf risklerini de azaltır veya ortadan kaldırır.
2013 yılının sonlarına doğru, başlangıçta bir Bitcoin hayranı olan Vitalik Buterin Ethereum Whitepaper'ını (Yellow Paper olarak da anılır) yayınladı. Daha sonra Gavin Wood (şu anda Polkadot'un kurucusu) Ethereum'a kurucu ortak olarak katıldı.
Ethereum'un kurucuları Ethereum'u diğer geliştiricilere güvenli ve programlanabilir bir ortam sunan çok yönlü bir bilgi işlem platformu olarak tasarladılar. Ethereum ile geliştiricilerin artık mutabakat algoritmaları, eşler arası ağlar ve temel algoritmalar oluşturmalarına gerek kalmadı. Bunların yerine, istedikleri merkeziyetsiz uygulamaları doğrudan Ethereum platformu üzerinde oluşturabildiler.
Ethereum kurucu ekibi, Ethereum'u teoriden gerçeğe dönüştürmek için bir yıldan fazla zaman harcadı. 30 Temmuz 2015'te ilk Ethereum bloku başarıyla kazıldı ve Ethereum'un başarılı bir şekilde piyasaya sürüldüğünü ve dünyanın bilgisayarı olma yolculuğunun başladığını gösterdi.
Eşler Arası (P2P) Ağ: Kullanıcıların bilgi alışverişinde bulunduğu merkeziyetsiz bir internet sistemidir. Amacı, veri kaybı riskini azaltmak için geleneksel iletimdeki ağ düğümlerinin sayısını azaltmaktır. Ethereum, Ethereum mainnet'i üzerinde çalışır.
Mutabakat Kuralları: Diğer düğümlerle uyumluluğu korumak için her tam düğümün uyması gereken blok doğrulama kurallarını ifade eder.
İşlemler: Ethereum işlemleri, gönderen, alıcı, değer ve veri yükü gibi bilgileri içeren ağ mesajlarıdır.
Durum Makinesi (State Machine): Ethereum'un durumu, yalnızca tüm hesapları ve bakiyeleri depolamakla kalmayıp aynı zamanda durum makinesini de koruyan büyük bir veri yapısıdır. Önceden tanımlanmış kurallara göre farklı bloklar arasında geçiş yapabilir ve rastgele makine kodu çalıştırabilir. Ethereum'un durum geçişleri Ethereum Sanal Makinesi (EVM) tarafından işlenir.
Mutabakat Algoritması: Ethereum ilk dönemlerinde Bitcoin'in mutabakat modelini kullanmış ve en uzun zinciri belirlemek için ağırlıklı PoW (İş İspatı) sistemini kullanmıştır. Ethereum şimdilerde PoS (Hisse İspatı) ağırlıklı oylama sistemine geçmiştir.
Veri Yapısı: Ethereum'un blok zinciri, işlemleri ve sistemin durumunu içeren bir veri tabanı şeklinde her düğümde saklanır. Hash edilmiş veriler Merkle Patricia Tree (MPT) veri yapısı içinde saklanır.
Ekonomik Güvenlik: Ethereum günümüzde ekonomik güvenlik için PoS (Hisse İspatı) algoritması kullanmaktadır.
ETH, Ethereum ağının yerel kripto para birimidir. ETH'nin amacı, katılımcıların işlem taleplerini doğrulamak ve gerçekleştirmek için ekonomik teşvikler sağlayarak bilgi işlemenin pazarlaştırılmasını sağlamak ve böylece ağa bilgi işleme kaynaklarıyla katkıda bulunmaktır.
Doğrulayıcıları işlem taleplerini yerine getirmeye teşvik etmek için ekonomik bir teşvik olarak hizmet etmenin yanı sıra ETH, sonsuz işlemler veya diğer yoğun kaynak gerektiren komut dosyalarını çalıştırarak Ethereum ağını yoğunlaştırmaya çalışan zararlı varlıklara karşı bir koruma görevi de görür. Böylece, katılımcıların bilgi işleme kaynaklarını kullanmak için belirli bir ücret ödemeleri gerektiğinden ağ güvenliği sağlanmış olur.
Ethereum'daki akıllı sözleşmeleri, Ethereum Sanal Makinesi üzerinde kararlılıkla çalışan değişmez programlar olarak düşünebiliriz. Bir akıllı sözleşme başarılı bir şekilde kullanılmaya başladıktan sonra kodu değiştirilemez.
Akıllı sözleşmeler yalnızca işlemler tarafından başlatıldığında çalıştırılır. İşlemlerin başlatılması dışında, herhangi bir otomatik arka plan çalıştırması olmadan beklemede kalırlar.
Herkes akıllı sözleşme oluşturabilir. Geliştiriciler akıllı sözleşmeler aracılığıyla kullanıcılara merkeziyetsiz borsalar (DEX), alım satım platformları, oyunlar, sosyal araçlar ve çok daha fazla farklı hizmetler sunabilen karmaşık merkeziyetsiz uygulamalar oluşturur.
Piyasadaki yükseliş ve düşüşlerin ardından Ethereum ekosistemi, diğer halka açık zincirleri önemli ölçüde geride bırakarak açık ara lider konumunu sağlamlaştırdı. Bir zamanlar "Ethereum katilleri" olarak adlandırılan halka açık zincirlerin çoğu artık gözden düştü. Ethereum ağ ekosistemi içinde DeFi, NFT, DAO ve GameFi gibi alanlar çok sayıda öncü projenin ortaya çıkışına tanıklık etti.
Ethereum ağındaki tıkanıklık ve yüksek işlem ücretleriyle mücadele etmek için, Katman 2 ağlarının ve ölçeklendirme çözümlerinin uygulanması yıllar süren tartışmaların ardından nihayet hayata geçirilmeye başlandı. Katman 2 ekosistemi de umut verici sinyaller veriyor. Zamanla, gelişen bir ekosistemin ufukta görüneceği açıktır.