Bitcoin ve Ethereum şu anda kripto para dünyasında ilk iki sırada yer almaktadır ve pek çok kişi dijital para dünyasına ilk kez bu ikisi aracılığıyla adım atmıştır. Bitcoin ve Ethereum benzer bir üne sahip olsalar da, konumlandırılmaları, konsensüs mekanizmaları ve hesaplama modellerinde önemli farklılıklar göstermektedirler. Konumlandırma açısından, Bitcoin bir koleksiyon veya dijital altını andırırken, Ethereum ise çok yönlü bir platform olarak işlev görmektedir. Konsensüs mekanizmalarına bakıldığında, Bitcoin daha "geleneksel" bir İş İspatı (PoW) yaklaşımı kullanırken, Ethereum ise Hisse İspatı (PoS) kullanmaktadır. Hesaplama yöntemleri açısından, Bitcoin UTXO (Harcanmamış İşlem Çıktısı) modelini kullanırken, Ethereum hesap tabanlı bir model kullanmaktadır. Bu makalede ikisi arasındaki belirgin farklılıkları inceleyeceğiz.
Bitcoin'in whitepaper'ına göre, toplam 21 milyon coinlik sabit bir arzı olacak şekilde tasarlandı ve üretim oranı her 4 yılda bir halving olacak şekilde oldukça sınırılı hale geldi. Bu durum, basım açısından önceden tanımlanmış bir üst sınırı bulunmayan geleneksel itibari para birimleriyle tam bir zıtlık oluşturmaktadır. İtibari para basanlar kendi kredilerine güvenirler ve potansiyel olarak sınırsız miktarda para basabilirler. Ayrıca, ekonomik krizler boyunca, önemli miktarda para basımı genellikle temel bir strateji olarak kullanılmıştır. Bu faktörlerin birleşimi itibari paranın değerini düşürerek enflasyona sebebiyet verebilir. Ilımlı enflasyon, ekonomik büyümeyi teşvik edebilir, ancak para politikası yanlış yönetilirse, aşırı fiat para basımı potansiyel olarak ekonomik gerilemelere ve ulusal servetin önemli ölçüde devalüasyonuna neden olabilir.
Bitcoin, algoritmik özünde, aşırı basım olasılığını ortadan kaldırarak kendisini bir tür "deflasyonist" para birimi haline getirir. Bu özelliği, Bitcoin'i enflasyona karşı mükemmel bir silah olarak konumlandırmakta ve kendisine "dijital altın" lakabını kazandırmaktadır. Sonuç olarak, çok sayıda kripto para meraklısı Bitcoin'i değerli varlık koleksiyonuna benzer bir "dijital koleksiyon" olarak görmektedir. Öte yandan Ethereum, kendisini bu söylemin dışında tutan farklı bir konumlandırmaya sahiptir.
Ethereum'un whitepaper'ında Vitalik Buterin, Ethereum'un konumlandırılmasını şöyle detaylandırdı: "Yeni Nesil Akıllı Sözleşme ve Merkeziyetsiz Uygulama Platformu." Ethereum'un yerleşik konumlandırması onu Bitcoin'den tamamen farklı bir yere koydu. Bir platform olmak için ilk zorluk, dış etkileşimleri ele almaktır. Ethereum'un "akıllı sözleşmeleri", herhangi bir geliştirme programının bu sözleşmelerle etkileşime girmesine olanak tanıyan açık akıllı arayüzler olarak görülmektedir. Ayrıca, kendi ERC-20 tokenlerinin basılması da dahil olmak üzere, Ethereum platformunda inovasyon kolayca gerçekleştirilebilmektedir. Son olarak, Ethereum'un eşsiz gaz mekanizması, platform içinde düzenli varlık değişimlerini kolaylaştırır. Bu hususlar toplu olarak Ethereum'un dünya standartlarında merkeziyetsiz bir uygulama platformu haline gelmesinin temelini oluşturmaktadır.
Bitcoin'in de BRC-20 gibi yenilikçi uygulamalar sunduğunu belirtmek gerekir, ancak Ethereum'un ekosistemiyle karşılaştırıldığında, bunlar nihayetinde daha küçük ölçeklidir. Elbette bu iki platform farklı konumlara sahiptir ve tek taraflı olarak doğrudan karşılaştırılamaz.
Bitcoin PoW (Proof of Work) konsensüs mekanizmasını kullanırken, Ethereum ise PoS (Proof of Stake) konsensüs mekanizmasını kullanır.
PoW (Proof of Work) konsensüs mekanizması, matematiksel problemleri çözmek için hesaplama gücüne katkıda bulunmak ve sonrasında ilgili ödülleri almak olarak basitleştirilebilir. Ödül büyüklüğü, katkıda bulunulan hesaplama gücü ile doğru orantılıdır. PoW mekanizması, ağdaki tüm düğümlerin bu ödülleri kazanma şansına sahip olmasını olasılıksal olarak sağladığı için büyük ölçüde "adildir". Ancak, hesaplama gücünün giderek merkezileşmesi nedeniyle, daha küçük düğümlerin Bitcoin ödüllerini elde etmesi giderek zorlaşmaktadır. PoW mekanizması, kaynak istismarını ve hizmet reddi (DoS) saldırılarını önemli ölçüde azaltarak, belirli bir verimlilik seviyesinden ödün verip tüm Bitcoin ağının güvenliğini sağlar.
PoS (Proof of Stake) konsensüs mekanizması, doğrulayıcıların "hesaplamaya" katılma ve "ilgili ödülleri" alma hakkını kazanmak için belirli miktarda kripto para yatırmalarını gerektirir. Ödül kazanma olasılığı, yatırılan kripto para miktarıyla doğru orantılıdır. Ekonomik açıdan bakıldığında, PoS mekanizmasının güvenliği PoW mekanizmasınınkine kıyasla daha üstün olma eğilimindedir. Ayrıca PoS, PoW ile ilişkili enerji tüketimi sorunlarını etkili bir şekilde azaltır.
Blok zincirinin özü dağıtılmış bir defter veritabanıdır. Bu defteri tutmanın en yaygın yöntemleri dağıtılmış Bitcoin UTXO modeli ve Ethereum hesap modelidir.
UTXO, Harcanmamış İşlem Çıktısı anlamına gelir. Harcanmamış Bitcoinler olarak düşünülebilir. Örneğin, Mehmet bir Bitcoin aldıysa ve henüz harcamadıysa, bu Bitcoin onun için bir UTXO olur. UTXO'lar Bitcoin'de eşsiz işlem bileşenleri olarak hizmet eder ve bir kullanıcının toplam bakiyesi tüm UTXO'larının toplamıdır.
Ethereum'un hesap modeli şu anda kullanımda olan ana hesaplama yöntemidir. Bir "banka hesabı" kavramına benzemektedir. Herkes Ethereum platformunda 0 bakiyeyle başlayan bir hesap oluşturabilir. Kullanıcılar, hesaplarını kullanarak işlem yaptıklarında, hesap bakiyesi buna göre artar veya azalır. Herhangi bir zamanda, hesabın bakiyesi değişmeden kalmaktadır.